Wartości podstawowe

Abstrakt

Jako punkt wyjścia tego artykułu przyjęto "świat doświadczenia", aby uniknąć dylematu aksjologicznego subiektywizmu i obiektywizmu. Podstawowe wartości mają symbolizować znaczenie ludzkiego doświadczenia. Jednocześnie te wartości symbolizują znaczenia podstawowych relacji między podmiotem a przedmiotem doświadczenia. W ramach tej koncepcji użyteczność, prawda i piękno są najogólniejszymi pojęciami symbolizującymi znaczenie doświadczeń praktycznych, poznawczych i estetycznych. Dobro moralne symbolizuje znaczenie osobistych doświadczeń danego podmiotu. Praktyczne, poznawcze i estetyczne doświadczenia występują w ramach jednostronnej, faktycznej relacji podmiotu z przedmiotem. Specyficzną cechą osobistego doświadczenia jest bezpośredni kontakt z podmiotowością innego człowieka. Doświadczenie innego człowieka jako "osoby, która też ma doświadczenia" jest fundamentem doświadczeń moralnych. Uznanie podmiotowej autonomii innego człowieka prowadzi do doświadczenia, które przedstawia go jako podmiot moralny. Stosunki między podmiotami moralności to stosunki moralne. Stosunki te zachodzą w społecznościach, których członkowie przestrzegają pewnych zasad, przyjmowanych w celu ochrony ich autonomii i wzmocnienia wzajemnych więzi, co gwarantuje istnienie tychże społeczności. Równocześnie niezbędny jest wysiłek, aby zachować podmiotową autonomię i nawiązywać więzy z innymi ludźmi, uważanymi za inne autonomiczne podmioty.