Marek Siemek: gawędziarz i intersubiektywność

Abstrakt

Tekst jest osobistą opowieścią na temat niespełnionych relacji poznawczych pomiędzy młodym dorastającym umysłem autora a prominentym polskim filozofem – Markiem Siemkiem, który dziś urósł do miana mędrca wyznaczającego filozoficzne horyzonty tego, co rozumne. W prezentowanym tekście Siemek funkcjonuje jako umysłowość niezwykle charyzmatyczna wykorzystująca moc swego oddziaływania w szlachetnych celach fundowania relacji dialogicznych. Autor nazywa tę postawę – gawędziarską. Ukazywanie ludziom możliwości i potencji zawartych w intersubiektywnym modelu uspołecznienia oraz wszelkich opartych na kooperacji relacji społecznych zawartych w społeczeństwie obywatelskim (rozumie publicznym) – to główne zadanie, które postawił przed sobą Siemek. Tekst odnotowuje trzy wcielenia Marka Siemka – (1) Siemek jako filozof ugodzony marksizmem, (2) Siemek jako filozof ugodzony heglizmem, (3) wreszcie Siemek – jako dojrzały samodzielny, suwerenny obrońca idei filozofii jako formy rozumnej wiary. Praca Siemka nie jest kontynuacją teologicznego problemu wykazania zgodności wiary i rozumu, lecz problemu wykazania spójności i jedności rozumu, zarówno teoretycznego jak i praktycznego, z samym sobą; i tego, jak mamy widzieć w rozumie ostateczny sąd apelacyjny, jedynie właściwy, by rozstrzygać wszystkie kwestie dotyczące zakresu i granic jego własnej władzy. Siemek tym sposobem podąża po śladach Kanta i Hegla. Granice rozumności są tu też granicami ludzkiej wolności, albowiem to, co afirmujemy na podstawie swobodnego namysłu i opartego na refleksji sądu, afirmujemy w sposób swobodny; i o tyle, o ile nasze postępowanie wyraża to, co afirmujemy w sposób swobodny, jest wolne. Dlatego filozofia jako apologia rozumności staje się też apologią wolności.