Kryzys Heglowskiej teodycei (przeł. P. Rojek)

Abstrakt

Tekst stanowi przekład ostatniego rozdziału głośniej książki Iwana A. Iljina Filozofia Hegla jako nauka o konkretności Boga i człowieka (wydanej po rosyjsku w 1918 roku). Iljin argumentuje, że Heglowski projekt “teodycei w postaci panteizmu” nie mógł zostać zrealizowany. Panteizm musi wykazać, że wszystko z konieczności wynika z boskiej natury. Istnienie niezależnego innobytu i zła oznacza, że albo teza panteizmu jest fałszywa, albo Bóg jest zły. Aby uniknąć tej drugiej możliwości, Hegel musiał odrzucić ideę panteizmu. Iljin stwierdza, że system Hegla poniósł w rezultacie porażkę, która jednak pośrednio wskazuje na tragedię cierpiącego Boga.