Przesłanie Parmenidesa

Abstrakt

Autor studium dowodzi, że w podejściu Parmenidesa nie dochodzi jeszcze do Arystotelesowskiego rozdzielenia bytu i prawdy (tj. byt jako obecność lub przedmiot w ogóle, jednostkowy bądź ogólny, prawda zaś jako wartość sądu), albowiem słowo byt oznacza dla eleaty wyłącznie prawdę, słowo byt jest nazwą prawdy jako transcendentnej natury (resp. istotowości) w ogóle. Parmenides, dla którego prawda jest jedynym bytem, opiewa i opisuje w swoim poemacie bytowość prawdy utożsamioną z tym, co naprawdę jest, czyli z par excellence czystym bytem, w opozycji do wielości mniemań (pozorów prawdy i bytu). Poemat Parmenidesa jest świadectwem i zapisem doświadczenia (istnienia) Prawdy jako samego Bytu oraz doświadczenia jej normatywnej mocy jako natury transcendentnej. Ten parmenidejski „aletheism” pozwala dopiero zrozumieć genezę Platońskiej teorii prawd wiecznych (idee jako normy i paradygmaty natury, poznawania i działania), jak też znaczenie Parmenidesa dla neoplatonizmu.