O prawie naturalnym

Abstrakt

Prawomocność reguł, które pozwalają odróżnić dobro od zła, stanowi, zdaniem Autora artykułu, podstawę wyróżnienia norm moralnych. Człowiek może te reguły naruszyć, ale nie może ich unieważnić. Obowiązują go bowiem bez względu na to, czy w stwarzanym przez nie porządku uczestniczy przez świadome posłuszeństwo czy zgodną bierność. Zbiorem tych reguł, wpisanych w istotę człowieczeństwa, jest prawo naturalne. Reguły te - wedle różnych interpretacji - są podyktowane przez uniwersalne nakazy Rozumu bądź wpisane w umysły ludzkie przez Boga. Według Autora, prawo naturalne jest niezależne od konwencji, obyczajów i ustaw; wyznacza miarę oceny prawa stanowionego. Nie może być bowiem tak, aby za prawomocne i nadrzędne uznać wartości sprzeczne z ideą praw człowieka lub zanegować istnienie uniwersalnej sprawiedliwości. Autor przyznaje, że niestety to, co intuicja moralna każe uznać za oczywiste dobro, nie jest podstawą istniejących systemów prawnych. Jednak to w intuicji moralnej tkwić ma siła pozwalająca stopniowo upowszechniać reguły prawa naturalnego.