Hobbesa konstrukcja pojęcia wolności

Abstrakt

W artykule przedstawiono racjonalną rekonstrukcję pojęcia wolności w filozofii Hobbesa. Odgrywa ono istotną rolę w strukturze teoretycznej, która ma uprawomocnić zasady racjonalnego ustroju politycznego. Tezą tekstu jest, że właściwe pojęcie wolności, o które chodzi Hobbesowi, należy analizować nie w kategoriach mechanistycznej metafizyki, lecz w kategoriach politycznych, a mianowicie w kategoriach uprawnień. Konstrukcja umowy społecznej z suwerenem ma zapewniać zachowanie maksymalnego (i równego dla wszystkich) zakresu uprawnień: uprawnienia można ograniczać tylko tam, gdzie jest to bezwzględnie konieczne dla dalszego obowiązywania umowy i jej zawarcia. W efekcie Hobbesowski wywód okazuje się bliski późniejszej tradycji kantowskiej, a Lewiatan – gwarantem wolności i pomyślności powszechnej.