Od panoptykonu do homotopii. Kobiece ciała i związki w przestrzeni więzienia na przykładzie serialu Bad Girls

Abstrakt

Od ponad 30 lat koncepcja władzy dyscyplinarnej Michela Foucault elektryzuje humanistów na całym świecie. Przez wszystkie te lata była ona interpretowana i analizowana na wiele sposobów, jak również krytykowana przez myślicielki związane z feminizmem i teorią queer. Jednym z podstawowych zarzutów myślicielek feministycznych pod adresem Foucaulta jest problem jego ślepoty rodzajowej (McNay 1992) czy fallogocentryzmu (Schor 1987). Mimo to koncepcja francuskiego filozofa jest wciąż niezwykle ważna dla rozwoju gender i queer studies. Jak zatem może być ona wykorzystana do analizy władzy nad ciałem kobiecym? Co się dzieje, gdy kobiety znajdują się w prawdziwym więzieniu? Czy przestrzeń kobiecego więzienia zmienia dynamikę działania panoptykonu? I jak panoptykon kształtuje konstruowaną tam seksualną hierarchę? W moim tekście poszukuję odpowiedzi na te pytania analizując funkcjonowanie władzy dyscyplinarnej w przestrzeni kobiecego więzienia. Posiłkuję się materiałem badawczym w postaci serialu telewizyjnego Bad Girls emitowanego od 1999 przez brytyjską telewizję, opisującego życie kobiet w jednym z brytyjskich więzień - Larkhall. Swoją uwagę skupiam przede wszystkim na związkach między kobietami (przyjacielskimi, seksualnymi, a także opartymi na relacji władzy, np. między więźniarką a strażniczką), które zawierane są w przestrzeni serialowego więzienia. W podsumowaniu raz jeszcze zwracam się ku figurze panoptykonu jako metafory relacji władzy w przestrzeni kobiecego więzienia i proponuję kontrpropozycję dla niej.