Co to znaczy myśleć realnie, czyli o sytuacyjnym myśleniu Stanisława Brzozowskiego

Abstrakt

W tekście tym czytelnikowi zostaje przybliżona postać Stanisława Brzozowskiego, a dokładniej specyfika jego myślenia realnego. Barbara Markiewicz przypisuje polskiemu filozofowi formę myślenia sytuacyjnego, to znaczy takiego, w którym myślenie wynika z sytuacji, ale i vice versa - myśl sytuację kreuje. Przykładów na taki sposób świadomego przyjmowania i wytwarzania zarazem rzeczywistości przez Brzozowskiego autorka poszukuje w jego Pamiętniku. Znajduje je ona między innymi w opisach kondycji filozofa w Polsce, opisach ogólnej sytuacji pisarza, a w szczególności pisarza-filozofa, rozważaniach dotyczących polityki i konstrukcji społecznych - to ostatnie jest głównym przedmiotem jej zainteresowania. Przywołuje też fragmenty Pamiętnika będące osobistymi wyrazami poczucia zagubienia Brzozowskiego w rzeczywistości kreowanej przez myśl, z którego wypływa w końcu „imperatyw realnego myślenia”. On z kolei ma uratować i sytuacje, i myślenie, słowem - rzeczywistość. Jak pisze Markiewicz, Brzozowski ostatecznie, po dojściu do Pascalowskich antynomii, po „dekonstrukcji metanarracji”, oswaja się ze swoją sytuacją i uświadamia sobie, że pozostaje mu już tylko ucieczka w modlitwę, jako „sferę, gdzie istnieją prawa i cele”.