Rosja i rosyjskość w kategoriach „duszy”. Archetypowe treści, ambiwalencje, paradoksy, problemy i wyzwania

Abstrakt

Bardzo rozpowszechnionym, centralnym wręcz i szczególnie kultywowanym, we wspólnotowej tradycji i świadomości społecznej Rosjan określeniem, służącym uchwyceniu i wyrażeniu istoty rosyjskości i Rosji, pozostaje od dawna pojęcie „duszy”. Jakby nie akcentować nieokreśloności i niepojętości, tajemniczości czy zagadkowości „rosyjskiej duszy”, i analogicznie „duszy Rosji”, już samo sformułowanie „dusza” nasycone jest bogatą, archetypową treścią. Pojmowanie rosyjskości i Rosji w kategoriach „duszy” pociąga zatem za sobą cały zespół, wielorakich, nie tylko intelektualnych, ale i społecznych, konsekwencji - ambiwalencji, sprzeczności, paradoksów, problemów i wyzwań. Uświadomienie sobie ich charakteru i nieprzypadkowości wydaje się ważne nie tylko dla badaczy i obserwatorów zewnętrznych, ale również dla samowiedzy osób, postrzegających, konceptualizujących i problematyzujących Rosję w formie „duszy” i „duszy świata”.