Romantyk tułacz. Stanisław Brzozowski w piekłach modernizmu

Abstrakt

Autor Legendy Młodej Polski stał się bohaterem jednej z najbardziej sugestywnych legend współczesnej kultury polskiej. W ostatnich latach ukształtowała się jednak dość powszechna opinia, że jego czas przeminął. Przedstawione tu rozważania uzasadniają pogląd wręcz odwrotny. Dopiero teraz, być może, pojawia się szansa na wyzwolenie Brzozowskiego z lokalnego kontekstu "ideologii polskiej", który dotąd pomniejszał i zniekształcał jego osobowość intelektualną.

Układem odniesienia dla interpretacji Brzozowskiego powinien stać się europejski modernizm. Zobaczony w tej perspektywie, Brzozowski okazuje się postacią intelektualnie i artystycznie pokrewną wobec, dla przykładu, Martina Heideggera i György'ego Lukácsa, Hermana Brocha, Jamesa Joyce'a czy Roberta Musila, Pabla Picassa i Georgesa Braque'a, Arnolda Schönberga, Albana Berga oraz Antona Weberna. Jego biografia twórcza staje się modelową ilustracją dylematów intelektualisty XX wieku.