Secesja: litewska poezja początku XX wieku zmierzająca ku nowoczesności (przeł. I. Szulska)

Abstrakt

W artykule omówione zostały przejawy secesji (Art Nouveau) w litewskiej literaturze początku XX wieku. Stwierdza się, że poezję Kazysa Binkisa, Balysa Sruogi, Juozasa Tysliavy, Kleopasa Jurgelionisa cechuje afirmatywne podejście do świata, w ich twórczości występują tematy secesyjne (wiosna, młodość, święto), topika (woda, fala, wir, kwitnięcie), obrazy ornamentacyjne, zaś rytm i ruch stanowią podstawę do tworzenia relacji pomiędzy jednostką a kosmosem. Natomiast we wczesnej poezji Salomėji Nėris da się wyraźnie zaobserwować wpływ autorytetów: Rainera Marii Rilkego, Arnolda Böcklina i recepcji wiedeńskiej secesji. Nėris rozwija charakterystyczne dla secesji uczucie ambiwalencji na poziomie uczuć i ról; monistyczny światopogląd objawia się w ornamentacyjnych metaforach. Deklarowane jest nie tyle piękno form życia i ruch, ile święto ludzkiego życia, niepowtarzalność chwili i związek momentów w obrębie całościowej egzystencji człowieka. Została sformułowana teza, że rozproszone w litewskim neoromantyzmie i symbolizmie (po części także awangardzie) niedostrzegane wcześniej zjawiska secesji stworzyły ważne punkty odniesienia w zakresie idei, światopoglądu i poetyki. Wspólnota pytań