Czeski przełom modernistyczny a kondensacja czasu kulturowego

Abstrakt

Autorka artykułu zwraca uwagę na specyfikę modernizmu w Europie Środkowej, który z uwagi na sytuację narodową krajów słowiańskich tego regionu pozostawał obciążony pamięcią historyczną. Analizuje czeskie przykłady przenikania się zmian modernistycznych z dawnym czeskim dziedzictwem i towarzyszące temu interakcje między starym a nowym, co prowadziło do zjawiska określanego przez nią jako kondensacja czasu kulturowego oraz do powstawania swoistych kulturowych palimpsestów. Niedawne zmiany metodologiczne i decentralizacja obrazu kultury pozwalają widzieć w tym zjawisku coś więcej niż tylko dowód zapóźnienia i eklektyzmu kultur słowiańskich. Autorka stawia też pytanie, czy rozbicie koherentnej podmiotowości człowieka, charakterystyczne dla modernizmu i obecne także w literaturze czeskiej, było wynikiem modernistycznych przemian czy także specyfiki egzystencji w Europie Środkowej.