Kraszewski i nowa powieść. U źródeł polskiej recepcji Jorisa-Karla Huysmansa

Abstrakt

Tekst omawia pierwsze udokumentowane świadectwo polskiej recepcji À rebours Jorisa-Karla Huysmansa. Zaledwie cztery miesiące po opublikowaniu tej głośnej w Europie powieści Józef Ignacy Kraszewski przedstawił ją polskiemu czytelnikowi w „Tygodniku Ilustrowanym”. Bardzo wyważona, choć niewątpliwie negatywna recenzja świadczy o doskonałej orientacji Kraszewskiego w najnowszej literaturze francuskiej. Krytyk zestawia Huysmansa z Flaubertem, porównując À Rebours do Bouvarda i Pécucheta. Jest przy tym świadomy zmierzchu naturalistycznej formuły powieści, obserwuje bowiem dyskusje toczące się na łamach francuskiej prasy literackiej. Pewne podobieństwa do diagnoz Kraszewskiego można odnaleźć w wypowiedziach krytyków francuskich z epoki. Autorka analizuje ponadto kontrowersyjny przekład tytułu powieści Huysmansa, który utrwalił się w kulturze polskiej. Zaproponował go, o czym mało kto pamięta, właśnie Józef Ignacy Kraszewski w swoim omówieniu À rebours na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”.