Czy Nietzsche mógł mieć rację?

Abstrakt

Autor podejmuję próbę całościowej oceny prawomocności tez  filozoficznych Nietzschego, analizując metody uzasadniania stosowane przez autora Tako rzecze Zaratustra. Aby móc odpowiedzialnie powiedzieć, czy dany filozof ma rację nieprzypadkowo, trzeba zbadać stosowane przezeń metody uzasadniania twierdzeń. Jeśli okażą się one poprawne, mówimy, że ów filozof może mieć rację. Nie oznacza to wszakże, że ją faktycznie miał: mógł sam nieprawidłowo posługiwać się własną metodą. Tzw. krytyka immanentna polega właśnie na sprawdzaniu zgodności tez filozoficznych z faktycznymi rezultatami stosowania danej metody uzasadniania. Poprawność natomiast samej metody sprawdza się częściej w ramach tzw. krytyki transcendentnej: w grę wchodzi bowiem nie tyle stosowanie tych samych metod uzasadniania, którymi posługiwał się dany myśliciel, lecz zbadanie poprawności rozumowań z punktu widzenia logiki.