Historia, demokracja, Hiob

Abstrakt

Hiob, mój przyjaciel Bronisława Baczki to opis przełomu oświeceniowego w trzech wymiarach: historycznym, politycznym i indywidualnym. W wymiarze historycznym przełomowa była sekularyzacja dziejów: Biblię przestano traktować jako wykładnię rzeczywistego przebiegu historii, stała się źródłem wśród innych źródeł. W sferze polityki, po zakwestionowaniu roli pomazańców, jedyną legitymizacją wszelkiej władzy stała się wola ludu; jednak sposób jej wyrażania i w następstwie sposób sprawowania władzy przez lud miał okazać się wielkim, nierozstrzygniętym problemem przez następne stulecia. Wreszcie jednostka, pozbawiona opieki Opatrzności, zmuszona została do przyjęcia pełnej odpowiedzialności za własny los; zło i cierpienie, jakich życie jej nie szczędzi, nie znajduje odtąd żadnego usprawiedliwienia ani zadośćuczynienia. W rezultacie zatem, jako uczestnik procesu dziejowego, jako obywatel i jako osoba - człowiek po przełomie oświeceniowym zdany jest już tylko na siebie.