Humanista gotajski Mutianus Rufus (Konrad Muth, 1471-1526). Garść uwag z lektury jego listów z Erazmem w tle

Abstrakt

Artykuł jest przeglądem kilku obecnych w listach Mutianusa Rufusa elementów topiki humanistycznej, konfrontowanych z analogiczną topiką pisarstwa Erazma z Rotterdamu. Ramę ich tworzy ezoteryzm Mutianusa, przez niego samego nazywany pitagoreizmem. Ważnym jego elementem pozostaje, w opozycji do ideałów i do praktyki zarówno humanistów w ogóle, jak i Erazma, to, że Mutianus nie publikował i adresatom zabraniał publikowania swoich listów. Inne elementy tej topiki, choć rzeczowo zbieżne z humanistyczną topiką Erazma, mają często sens ideowy od erazmiańskiego całkowicie różny. Różnice ujawnia analiza porównawcza Mutianusowego i Erazmowego ujmowania zarówno identycznych lub bardzo podobnych tematów religijnych, na przykład problemu chrześcijańskiej obrzędowości, jak tematów z zakresu kultury intelektualnej i duchowej, takich jak sposób rozumienia istoty i wartości filozofii czy problem obecności ducha ludzkiego w utworach literackich, jak też tematów z zakresu kultury literackiej i technik literackich, takich jak inkrustowanie własnych tekstów łacińskich greckimi i rodzimymi przysłowiami.