Schnitzler i Freud

Abstrakt

Arthur Schnitzler, pisarz i dramaturg, i Sigmund Freud, sławny psychoanalityk – obydwaj o wykształceniu medycznym – żyli i działali w Wiedniu w tym samym czasie i obracali się w tych samych kręgach. Ta jedność miejsca i czasu nie stała się jednak powodem do ich zbliżenia. Autorka artykułu kreśli perypetie ich połowicznej znajomości. Wydobywa obawy Freuda wobec „bliźniaczej” duszy Schnitzlera, jak i zarysowuje stosunek Schnitzlera do twórcy psychoanalizy. Freud dostrzegał w Schnitzlerze więcej intuicji i zdolności samoobserwacji, niż skrupulatnych analiz, właściwych naukowcowi, którym przyznawał prymat. Z kolei Schnitzler dystansował się wobec teorii Freuda, choć wprowadził do swojej twórczości szereg obecnych u Freuda motywów – zawdzięczał je jednak w równej mierze Freudowi, co własnej inwencji, wrażliwości i własnemu podejściu badawczemu. Głębsza analiza relacji obydwu postaci, zdaniem Autorki, nie uprawdopodobnia tezy Freuda o bliźniaczym podobieństwie. Bardziej trafne jest twierdzenie, iż zachodzą między nimi istotne różnice. Schnitzler nie tylko nie był teoretykiem i nie zamierzał ze swoich obserwacji wyciągać uogólniających wniosków, ale czuł wręcz awersję do systematyzowania. Przykładając wagę do „niepokojącej wielości poszczególnych przypadków” dochodził do zróżnicowanych – w przeciwieństwie do Freuda – poglądów na te same sprawy.