Iwan Gagarin w świetle nieznanych materiałów III Oddziału Własnej Kancelarii JCMości oraz korespondencji osobistej

Abstrakt

Autorka stawia sobie za cel przybliżenie czytelnikom postaci Iwana Gagarina (1814-1882), rosyjskiego myśliciela, znawcy poezji i sztuki, erudyty, wybitnego badacza dziejów katolicyzmu w Rosji, edytora i komentatora. Dokładnie przedstawia biografię Gagarina, opisuje usianą przeciwnościami losu drogę, jaką musiał przejść będąc konwertytą i propagatorem katolicyzmu we wrogo nastawionej do tego wyznania prawosławnej Rosji, zwraca uwagę na wszelkie niejasności w jego życiorysie, przywołuje głosy krytyków i sprzymierzeńców Gagarina, dotyczące jego szeroko pojętej pracy na rzecz rozwoju kultury, literatury i nauki, nie tylko rosyjskiej. Podkreśla rolę tego myśliciela w procesie kształtowania rosyjskiej świadomości intelektualnej, pisze też o ogromnym jego wkładzie w tworzenie tradycji myśli słowiańskiej. Działalność umysłowa i społeczna Gagarina skupiała się wokół wątków religii, kultury, nauki, literatury, wiele miejsca i czasu poświęcił on w swoich pracach tematyce sytuacji społeczno-ekonomicznej ówczesnej Rosji, dostrzegając konieczność wprowadzenia zmian w systemie gospodarczym oraz społecznym. Gagarin krytykował politykę feudalnego wyzysku ludności Rosji i przewidywał nadejście ruchów rewolucyjnych. Zdaniem autorki, niezwykle ważnym zadaniem jest dokładne opracowanie biografii, twórczości i bibliografii Iwana Gagarina.