Erazmianizm i reformacja w Polsce (przeł. P. Domański)

Abstrakt

Na przestrzeni XVI wieku recepcja myśli Erazma w Polsce bardzo się zmieniła. W szczególności jego poglądy religijne, pierwotnie nacechowane daleko posuniętą powściągliwością, przeobraziły się w jednoznacznie radykalne zapatrywania Braci Polskich. Niniejszy artykuł stanowi próbę charakterystyki obydwu stron, na przykładzie stosunku do Biblii Szymona Budnego. Ten działający w II połowie XVI wieku antytrynitarz, dokonując niezwykle krytycznego przekładu Pisma Świętego, szeroko korzystał z Erazmowych analiz. Jednakże wnioski, do jakich na ich podstawie dochodził, wysoce odbiegały od oryginalnych poglądów Erazma. W końcowej części artykułu autor wskazuje, iż naszkicowane różnice w myśli religijnej Erazma oraz Braci Polskich wynikały między innymi z ogólnej tendencji do uznawania tekstu świętego raczej za pośrednika niż za Wcielenie.