Polskie Towarzystwo Socjologiczne w czasach PRL

Abstrakt

W tekście zostały przedstawione dzieje Polskiego Towarzystwa Socjologicznego w okresie PRL, okoliczności jego powstania, rozwój struktury, zmiany zasad działania oraz zainteresowań. Przez cały czas funkcjonowanie Towarzystwa określało kilka czynników: logika wewnętrznego rozwoju, sytuacja polityczna w Polsce, osobowość kolejnych przewodniczących. Pojawiały się nowe zadania: w pierwszym dziesięcioleciu stworzono strukturę Towarzystwa i zakres kompetencji ciał statutowych: zarząd, sekcje, oddziały, Walne Zebranie, a także określono uprawnienia każdego z tych ciał statutowych. Ustaliły się także formy pracy każdego z ciał: zebrania oddziałów, konferencje sekcji i ogólnopolskie zjazdy członków całego stowarzyszenia. PTS, jak wszystkie instytucje naukowe, działało w ramach scentralizowanego ustroju, ustosunkowywało się więc bezpośrednio lub pośrednio do aktualnych problemów politycznych. Władze państwa starały się ograniczyć negatywny, ich zdaniem, wpływ na opinię publiczną. Czynnikiem łączącym między władzami a polityką byli socjologowie-członkowie partii. Szczególnie wyraźnie problem pojawiał się przy kolejnych zjazdach socjologicznych, ponieważ ich tematyka dotyczyła aktualnych problemów społeczno-politycznych. Nie wszystkie działania podejmowane przez Towarzystwo udało się zrealizować. Nie zdołano, na przykład, doprowadzić do ustabilizowania sytuacji zawodowej socjologów-praktyków, a wielu z nich przestało wierzyć, że stowarzyszenie będzie działało w obronie ich interesów. PTS sprzyjało jednak rozwojowi socjologii polskiej i dobrze przygotowało do działań w warunkach demokratycznych.