Wolność jednostki a suwerenność ludu czyli różne źródła liberalizmu i demokracji

Abstrakt

Jest rzeczą ważną zdawanie sobie sprawy, że wolność „demokratyczna” i wolność „liberalna” były początkowo koncepcjami zupełnie różnymi i często nawet kolidującymi ze sobą. Pierwsza z nich, odwołująca się do ideału suwerenności ludu, oznaczała wolność w sferze publicznej, podczas gdy druga mówiła o wolności indywidualnej w sferze prywatnej, wolnej od ingerencji publicznej, co zabezpieczała zwłaszcza instytucja prywatnej własności. Taki właśnie sens miało rozróżnienie wolności „starożytnej” i „nowożytnej”, wprowadzone przez Benjamina Constanta. Nowożytna wolność liberalna miała jednak niewiele wspólnego z „neoliberalnym” postulatem całkowitej wolności rynku: siły rynkowe bowiem działają przecież w sferze publicznej, dążąc do maksymalizacji zysku, co ma niewiele wspólnego z obroną indywidualnej niezależności i bezpieczeństwa w prywatnej sferze życia.