„Europa porwana”, Europa Środkowo-Wschodnia… Tożsamość kulturowa i paradygmat romantyczny (przeł. M. Nicińska, przekład przejrzał M. Chmurski)

Abstrakt

Reasumując wnioski wynikające z analizy kanonów literackich Europy Środkowej w pracy zbiorowej Culture et identité en Europe centrale. Canons littéraires et visions de l’histoire (2011), artykuł szkicuje rolę kultury romantycznej dla tożsamości Europy Środkowej. Wpisując się jeszcze w doświadczenie tolerancji religijnej, społeczeństwa wielonarodowego czy demokracji szlacheckiej, rola kultury w regionie ugruntowana została w dobie ugruntowania „narodów kulturowych” (nations culturelles), pozbawionych własnej politycznej, tj. w XIX stuleciu. Dziedzictwo sfromułowanego wówczas modelu, jego odrębność od zakorzenionych w starych państwach narodowych instytucji politycznych, prowadzą do charakterystycznego skrzyżowania paradygmatu oświeceniowego (z jego polityczną racjonalnością) z romantycznym (i jego poszukiwaniem uniwersaliów etycznych), które wyznaczać ma kulturowy charakter tożsamości narodowej w regionie.