Indywidualizm, samotność, tożsamość w kryzysie (przeł. M. Brylińska i M. Chmurski)

Abstrakt

Tekst jest fragmentem obszernej publikacji Modernité viennoise et crise d'identité poświęconej analizie literatury modernizmu wiedeńskiego jako zjawiska o symptomach charakterystycznych wręcz dla postmodernizmu. W oparciu o koncepcje ojców wiedeńskiej moderny, Freuda oraz Macha, ale także Paula Ricœura, autor poddaje analizie teksty literackie, listy oraz dzienniki intymne pisarzy wiedeńskich, posługuje się również teoriami socjologów i filozofów przełomu wieku. Uznając kryzys tożsamości za jej dominantę problemową, Le Rider poddaje refleksji uwarunkowania wiedeńskich „destrukcji i rekonstrukcji tożsamości ”, rozważa problematykę kryzysu męskości, by ostatnią część pracy poświęcić kryzysowi tożsamości żydowskiej. Wśród utopijnych strategii radykalizacji indywidualizmu jako reakcji na kryzys tożsamości, badacz kładzie nacisk na trzy paradygmatyczne figury: mistyka, geniusza i narcyza. Ich wspólną cechą jest dążenie do zniesienia narzucanych przez rzeczywistość ograniczeń (płciowych, rasowych etc.) w reakcji na obsesje społeczeństwa końca XIX wieku: mizoginię i antysemityzm. Tłumaczony fragment poswięcony jest relacji między kultem indywidualizmu a kategorią samotności, częstą w pismach wiedeńczyków. Stan ten pojmowany jest jako gloryfikacja indywidualności, ale zarazem źródło udręki prowadzącej do zwątpienia. Dalsza część tekstu omawia na konkretnych realizacjach literackich i pozaliterackich problem 'kryzysu tożsamości'.