Dwie podróże do Polski Willy'ego Brandta

Abstrakt

Esej przedstawia przemianę, jaką przeszła polityka wschodnia Willy'ego Brandta. W tym kontekście Adam Michnik porównuje dwie wizyty kanclerza RFN w Polsce. Podczas pierwszej z nich, w roku 1970, Brandt w symbolicznym geście uklęknął przed pomnikiem Bohaterów Getta. Tym samym dał się poznać jako nonkonformista, który rozpoznaje moralność jako warunek uczciwej polityki. Przez długi czas Brandt umiejętnie godził to przekonanie z wymaganiami politycznego pragmatyzmu. Ostatecznie jednak kwestia praw człowieka w Europie Środkowej i Wschodniej została poświęcona na rzecz zbliżenia z Moskwą i Berlinem Wschodnim. Ta zmiana politycznych priorytetów znalazła swój wyraz w kolejnej podróży do Polski, w 1985 roku. Wówczas to Brandt nie wykonał żadnego gestu solidarności z ludźmi, którzy walczyli o wolność, legitymizując jednocześnie więżący i represjonujący ich reżim generałów i sekretarzy. Tę bierną postawę Brandta uważa autor za przejaw zawstydzającego konformizmu oraz zagubienia równowagi pomiędzy etyką przekonań a etyką odpowiedzialności.