„Chaos jasnych myśli” czyli o podmiotowości i grawitacji w filozofii Woltera

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji ontologicznej teorii podmiotu zawartej w metafizycznych założeniach filozofii Woltera. Według proponowanej przez autora interpretacji, pojęcie podmiotowości w myśli Woltera pozbawione zostało substancjalnego charakteru i powinno być rozumiane jako własność bytu związana ze sprawczością. Tak rozumiana podmiotowość realizuje się na dwóch płaszczyznach: myślenia i życia organicznego. Ponadto, jak twierdzi autor, w ramach założeń filozofii Woltera atrybut podmiotowości nie jest istotowo związany z metafizyczną naturą bytu, który go posiada. Co więcej, wydaje się, że w porządku metafizycznym jest on wcześniejszy w stosunku do integralności bytu, którego jest własnością. W proponowanej interpretacji filozofii Woltera podmiotowość zostaje ostatecznie utożsamiona z samym życiem. Artykuł kończy szkicowa sugestia wskazująca, że proponowany sposób rozumienia tożsamości podmiotu może stanowić klucz do spójnej interpretacji wielowątkowej spuścizny filozoficznej Woltera, która zyskuje swoją koherentną tożsamość dopiero w odniesieniu do działania, jako wezwanie do określonej praktyki albo zapis wątpliwości natury egzystencjalnej. W ten sposób autor próbuje wskazać na filozoficzną, a nie tylko literacką i publicystyczną, doniosłość myśli Woltera.