Czy Rzym, w zestawieniu z Grecją, w ogóle posiada własną tożsamość? A jeśli tak, to czy ogranicza się ona do recepcji, przekładu czy emulacji? Jak pisał Walter Benjamin, każdy renesans jest wyrazem kłopotu z tradycją grecką. Od tych kłopotów nie mógł wyzwolić się również i Rzym.

Krzysztof Łapiński

Nic nie określa przygody Rzymian z kulturą grecką trafniej od znanych szeroko słów z listu Horacego o podbitej Grecji, która podbiła srogich zdobywców i do wieśniaczego Lacjum wniosła swoje kunszty. A jednak z perspektywy znacznie odleglejszej niż ta, z której na rzecz patrzył Horacy, wolno może dowartościować tę zbyt bierną, bo tylko receptywną rolę, jaką przyznaje Rzymianom jego epigramatyczna formuła. [...] Receptywność nie wyklucza ani inwencji, ani oryginalności. Przeciwnie, często łączy w sobie harmonijnie otwartość na to, co recypowane, która może się wydawać biernością, z intensywnym adaptacyjnym i asymilacyjnym przekształcaniem recypowanego.

Juliusz Domański

Jeśli jednak bogowie są dobrzy i wszystko jest ich dziełem, to skąd we wszechświecie [wzięło się] zło? Ale może najpierw trzeba powiedzieć, że skoro bogowie są dobrzy i wszystko jest ich dziełem, to zło nie ma własnej natury, a jest tylko nieobecnością dobra, tak samo jak nie istnieje sama w sobie ciemność, która powstaje tylko z powodu braku światła?

Salustios

Arkadia, kraina symboli, odległa była od kłótni i zjadliwości czasów współczesnych. Tutaj pogański świat mógł trwać, nie stając się natychmiast zgorszeniem. Arkadia położona była na tyle daleko, że nie wchodziła w konflikt ani ze Stolicą Apostolską, ani Świętym Cesarstwem Rzymskim, była równie odległa jak za Imperium Romanum Augusta. Groźne dla Arkadii stały się dopiero czasy, kiedy ludy europejskie zaczęły odczuwać niedosyt w kontakcie z odziedziczoną, tradycyjną spuścizną i zwróciły myśli w stronę własnego ducha. Był to jednak zarazem czas, kiedy znów przypomniano sobie prawdziwą Grecję i przywrócono jej należne miejsce.

Bruno Snell