Post-fenomenologia francuska, której Michel Henry jest niewątpliwie wybitnym i oryginalnym przedstawicielem, nie jest żadną doktryną, lecz, by sparafrazować Wittgensteina, jest działaniem i aktywnością. Myśliciele zaliczani do tego nurtu, tacy jak Sartre, Merleau-Ponty, Ricoeur, Levinas, Richir, Escoubas, Bonfand, Maldiney czy Henry, dokonują swoistej transgresji ram zarysowanych przez klasyczną Husserlowską fenomenologię. Opisują żywą cielesność, nadmiar, inność ujmowaną w kontekście intersubiektywności, ale także erotyzmu, donację, otwarcie. Jednakże post-fenomenologia okazuje się źródłem cierpień dla samych swoich twórców. Bada bowiem fenomeny wymykające się uchwyceniu – nie poddają się one zatrzymaniu, nie zastygają w trwałe formy i nie dają się do końca objąć. 
Monika Murawska
Henry za fundatorskie dla nowej fenomenologii uznaje tylko niektóre z teoretycznych posunięć Kartezjusza, traktując całą resztę – a więc tę postać, jaką przybrał kartezjanizm (oddzielając czyste myślenie od zmysłów, wyobraźni i uczuć) w rozwoju nowożytnej, racjonalistycznej kultury Zachodu – jako „kartezjański przesąd” i „grzech”. Taka interpretacja – czy może wypreparowanie – Kartezjusza jest oczywiście dyskusyjne. Przy życzliwym nastawieniu może być jednak potraktowana poważnie i znajdować uwierzytelnienie w ujęciach samego Kartezjusza. Jednego z pewnością interpretacji tej nie sposób odmówić – niezwykłej wprost oryginalności, świadczącej skądinąd o swoistym geniuszu jej autora. To oryginalność tej interpretacji pozwoliła Henry’emu – wbrew wszystkim panującym dotąd schematom – potraktować np. Schopenhauera, Nietzschego czy Freuda jako „spóźnionych spadkobierców” Kartezjusza. 
Jacek Migasiński

 

ISSN: 1643-2045